Afrika is niet wat je denkt
Het beeld dat het westen heeft over Afrika is een beeld dat gevormd is door de koloniale geschiedenis. Afrika maakt pas de laatste 150 jaar deel uit van de Europese geschiedenis door de kolonisatie. Daarvoor had het continent een eigen, voor ons onbekende, geschiedenis.
Afrika was voor het westen. 'terra incognita": een donker, wild gat, niet wetende waar het eindigt. Afrika staat voor mythen, transcendentie, voorouders. (vb. In Heart of Darkness wordt aan de waanzin gestalte gegeven door de blanke in het donkere woud)
Hoe we over Afrika spreken en schrijven zegt meer over onszelf dan over Afrika. We dragen stereotiepen mee. Ons discours om erover te spreken is niet aangepast (vb. een Europese econoom kan niet uitleggen hoe Kinshasa overleeft, hij heeft er de woorden niet voor). Woorden krijgen een andere betekenis omdat we over iets praten waarvoor we eigenlijk geen woorden hebben. Het beeld van de ander vertelt ons iets over de ander, maar vooral over onszelf: hoe kijken wij en hoe filteren wij die beelden? Het andere is beter, exotischer en toch wil je de ander tot jezelf maken. De ander wordt uitgedaagd om te zijn zoals wij.
Afrikanen hebben een ander mens- en wereldbeeld. Dat is moeilijk uit te drukken in taal. Hun wereldbeeld is zeer transcendent. Voor de Afrikanen is 'god' een soort hangmat waarin ze mogen bestaan. Omdat ze hierin mogen wiegen, leven, zijn ze. Dit mag zeer fysiek geïnterpreteerd worden, het zichzelf realiseren van de Afrikaan is namelijk eerder fysiek dan het westerse ideaal van "ik denk dus ik ben", het wij overheerst. Dat uit zich bijvoorbeeld in de economie: het grondbezit, het product is voor iedereen.
Het beeld van het donkere, wilde oerwoud dat het westen heeft over Afrika komt ook tot uiting in een museum in Kaapstad waarin de khoisan cultuur, die toen bijna verdwenen was, wordt voorgesteld zoals men wilde dieren voorstelt in hun omgeving. Dit is puur racisme: de mens is uitgebeeld als een beest.
Het westen is door de kolonisering Afrika gaan beschouwen als een project waarmee moet gewerkt worden. Ideeën als "wat kunnen we ermee doen" en "wij gaan de mensen daar ontwikkelen" werden toegepast bij deze gedachtegang. Hierbij werd echter geen rekening gehouden met Afrika zelf. Er is
vanuit het westen geen voeling met Afrika en men wil de Afrikanen tot ons maken.
Tijdens de kolonisatie werd dit reeds duidelijk door de wegen die de Europeanen aanlegden en die leidden tot westerse rijkdom (plantages, corruptie,..). Er werd geschiedenisles gegeven over Karel de Grote. De onderwijstaal was Frans. Kortom, alles werd gedaan in functie om de Kongolezen in te schakelen in de westerse leefwereld.
Het westen wil de nieuwe ideeën over economie, ruimte en tijd, gender,... overdragen en Afrika neemt dit over om mee te kunnen in de wereld. Westerse projecten mislukken omdat we geen inzicht hebben in de Afrikaanse maatschappij. We hebben andere belangen en houden geen rekening met die van hen.
We nemen hier terug het voorbeeld van de Afrikaanse economie: die is gericht op het wij, i.p.v. op winst: men produceert privé en consumeert collectief. Het is een relationele economie.
